Niet verliefd? Komt dat door bindingsangst?

Je voelt al weken heftige kriebels in je buik. Je denkt aan niets anders meer dan die ene. Die nacht gebeurt het: een heftige passionele vrijpartij waarbij je nieuwe geliefde emotioneel heel dichtbij komt. Moe maar voldaan val je in slaap.

De volgende ochtend word je echter totaal anders wakker. Je hebt ineens stress in je buik en een benauwd gevoel op je borst. Er komt een pijnlijk besef naar boven: “Ik voel geen enkele verliefdheid meer!” Vervolgens buitelen de gedachten over elkaar heen: van “Wat maakt hij/zij een raar geluid tijdens het slapen!” tot “Het lijkt wel een vreemde!”. Tenslotte denk je nog maar één ding: “…ik moet hier nu weg!”

Kan verliefdheid wel plotseling verdwijnen?

In normale situaties verdwijnt de verliefdheid heel geleidelijk. Soms al na een paar maanden, maar meestal na één a twee jaar. Bij een goede relatie gaat de verliefdheid dan over in “houden van”. En bij minder goede relaties kan de relatie dan op een gegeven moment over zijn: de partners komen erachter dat er zonder roze bril niet genoeg over blijft. Maar wat is er aan de hand als verliefdheid zo plotseling en zo snel, verdwijnt?

Benauwd, stress en piekeren

Mogelijk speelt je bindingsangst hier een rol. Eén van de kenmerken van bindingsangst is namelijk dat verliefdheid plotseling kan verdwijnen. Het ene moment voel je je smoorverliefd. Het andere moment voel je alleen nog maar benauwdheid, druk en stress. Je hoofd slaat helemaal op hol. Je gaat eindeloos piekeren. Want als je opeens niet meer verliefd bent, dan zit er toch iets niet goed en moet je weer uit elkaar, zo redeneer je.

Voordat je vergaande conclusies trekt over stoppen met daten of de relatie beëindigen, is het goed om eens te kijken wat er nu precies aan de hand is. Natuurlijk het kan gebeuren dat er ineens iets aan het licht komt waardoor de verliefdheid van het een op andere moment over is. De ander is bijvoorbeeld vreemdgegaan of blijkt te hebben gelogen over iets belangrijks. Maar we zeiden het al: Dat je de verliefdheid plotseling, van de ene op de andere dag niet meer voelt, is ook een veelvoorkomend verschijnsel bij mensen met bindingsangst. Niet heel bijzonder, maar wel heel vervelend.

Je date of beginnende liefde haakt ineens af

Het is niet alleen naar als het je zelf overkomt, het is eveneens een behoorlijk vervelende ervaring als je gevallen bent op iemand met dit verschijnsel. Want hoe rot is het als je smoorverliefd bent op iemand die zich de ene dag gedraagt als een verliefde puber en zich de volgende dag opstelt als een kil ijskonijn met smetvrees. Als je ergens onzeker en wanhopig van wordt, dan is het dat wel! Wat is er bij die ander aan de hand?

Wat is de aanleiding dat de verliefdheid verdwijnt

Het plotseling verdwijnen van verliefdheid als je bindingsangst hebt, wordt veroorzaakt door een trigger. Dit is een gebeurtenis die in sterke mate de bindingsangst activeert. Meestal een gebeurtenis waarbij de ander emotioneel heel dichtbij komt. Denk bijvoorbeeld aan een passionele vrijpartij waarbij er veel emotionele verbinding is. Of het moment dat je date voorstelt om samen in een klein tentje drie weken op vakantie te gaan op een verlaten weidse steppe. Of als je date vraagt: “We zijn nu vijf weken aan het daten, zullen we het nu een relatie noemen en ga je dan morgen mee naar mijn ouders?” Zo kunnen we nog wel tientallen voorbeelden bedenken.

Elke gebeurtenis waarbij je als “bindingsangstige” het gevoel krijgt dat de ander een claim op je kan leggen, dat je nu verplichtingen hebt jegens de ander of dat je van alles moet en je autonomie kwijt bent, kan verschijnselen van bindingsangst triggeren. En daarmee ook plotseling de verliefdheid doen verdwijnen.

Andersom: als je verliefd bent op iemand met bindingsangst, heb je juist de neiging om die ander heel dicht bij te willen halen en zekerheid te zoeken. Terwijl je date of partner jouw gedrag in dat geval weer als claimend kan ervaren. Je kunt daarmee zomaar de ander triggeren en daarmee zijn of haar bindingsangst activeren. Terwijl je je van geen enkel kwaad bewust bent.

Wat is verliefdheid biologisch gezien?

Om te begrijpen wat er nu precies gebeurt als je verliefdheid plotseling verdwijnt, moeten we eerst kijken naar verliefdheid als biologisch fenomeen. Er worden hormonen en neurotransmitters (onder andere: fenylethylamine, noradrenaline, adrenaline, endorfine, dopamine en oxytocine in de hersenen aangemaakt als je nabij de persoon bent waarop je verliefd bent.  Deze geven je dus dat fantastische gevoel!

Verliefdheidshormonen kunnen niet plotseling verdwijnen

Verliefdheidshormonen zitten in dezelfde categorie als verslavingshormonen. Want ze activeren dezelfde hersengebieden als bij bijvoorbeeld een cocaïne verslaving. Daar kun je ook niet plotseling, binnen een dag, van afkicken. Ook al kick je cold turkey af, het verlangen verdwijnt pas geleidelijk. Zo zit dat ook met verliefdheidshormonen en verliefdheid. Die zijn niet van de ene op de andere dag uit je lijf verdwenen. Als je verliefdheid ineens verdwijnt, is er dus iets anders aan de hand.

Stresshormonen overschaduwen de verliefdheidshormonen

Als de bindingsangst geactiveerd wordt door een trigger, worden er allerlei andere hormonen en neurotransmitters aangemaakt. De belangrijkste daarvan is het stresshormoon cortisol.

Als de invloed van dit stresshormoon op je hersenen groter is dan de invloed van de liefdeshormonen, voel je je verliefdheid dus niet meer. Je verliefdheid wordt dan helemaal overschaduwd door het gevoel van benauwdheid, druk op je borst, behoefte aan veel ruimte, kortom… bindingsangst.

Dus om de vraag “Ben ik gewoon niet verliefd meer of komt dat door bindingsangst?” te beantwoorden: Vaak zijn bindingsangst én verliefdheid er tegelijkertijd. En er kunnen situaties ontstaan waarbij de bindingsangst de verliefdheid ineens overstemt. Dus als je ineens niets meer voelt, is het goed om te kijken wat er vlak daarvoor is gebeurd!

Maar ik word helemaal niet verliefd

Bij sommige mensen overstemt de bindingsangst zelfs altijd de verliefdheid. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je in de pubertijd maar één keer echt verliefd bent geweest en daarna nooit meer. Natuurlijk, het is theoretisch mogelijk dat je nooit meer een goede persoon bent tegengekomen. Maar de kans is groter dat je verliefdheidshormonen het sinds die tijd door bindingsangst nooit meer van je stresshormonen hebben gewonnen.

Daarom is het goed om eens te onderzoeken of je bindingsangst hebt jij hebt als je het bovenstaande herkent.