“Ik heb veel te weinig gehad aan deze training, terwijl jij zei dat ik er veel van zou leren!” Harm* keek me kwaad aan en vervolgde: “De rest had duidelijk een heel ander niveau dan ik, en eigenlijk voelde ik me meer een derde trainer. Ik wil hier niet voor betalen!”
Het was zaterdag 17.00 uur. Hans en ik hadden net een training over daten achter de rug. We hadden afgesloten met een korte evaluatie, waarin de deelnemers aangaven hoe fijn en leerzaam ze de dag ervaren hadden. Iedereen behalve Harm. Met zijn armen over elkaar zei hij dat er voor hem weinig nieuws tussen zat.
Harm had in de training veelal gedeeld dat hij geen moeite had met daten en dat zijn probleem enkel was dat hij te kritisch was. Als we in kleine groepjes werkten, vertelde hij vooral hoe anderen het beter konden aanpakken. Ik gaf bij hem aan dat hij zich misschien wat meer op zichzelf moest concentreren. En raadde hem aan eens te oefenen met zichzelf kwetsbaar op te stellen. Harm reageerde met dat hij dat prima kon, alleen daar nu geen behoefte aan had.
Toen Harm mij achteraf op boze toon aansprak, schrok ik. Ik vroeg hem wat hij gemist had. Ik hoorde mezelf zeggen: “Laten we maandag samen nog eens praten over hoe we dit kunnen oplossen”. Met een vervelend gevoel sloot ik de dag af en toen ik naar huis ging merkte ik dat ik boos werd. Hoe onredelijk vond ik Harm! Had hij niet gezien dat de anderen niet op zijn advies zaten te wachten en dat hij niets leerde, omdat hij zichzelf niet openstelde?
Pas ‘s avonds besefte ik dat ik precies had gedaan wat ik Harm verweet. Ik had mezelf niet opengesteld naar hem. Hoewel ik overdag nota bene aan mensen leerde om hun gevoel te voelen en dat uit te spreken, had ik zelf niets van dat alles gedaan. Geen moment had ik Harm verteld wat zijn reactie met mij deed. Toen hij na afloop van de training zo boos zei dat hij de training maar niets vond, was ik alleen maar bezig geweest met “redelijk te reageren” en hem “proberen te begrijpen”.
Wat was er wel gebeurd? Ik voelde me blijkbaar onveilig door het gedrag van Harm en was onmiddellijk in mijn “overlevingsstrategie” gegaan. En dat was: “de aandacht bij de ander leggen, begripvol zijn, me aanpassen”. Vooral niet laten blijken hoe het me raakt. Oftewel: ik was er weer keihard ingestonken: mijn onbewuste had de regie overgenomen.
Misschien herken jij dit ook. Dat je op bepaalde stressvolle momenten niet reageert zoals je wilt. Dat je als het ware wordt overgenomen door oude overlevingsstrategieën. Misschien merk je bijvoorbeeld dat je ineens dichtklapt als je date iets zegt wat raakt. Dat je contact gaat vermijden of heel rationeel wordt. Of dat je juist afhankelijk, pleasend of onderdanig gaat opstellen.
Veel van mijn klanten vinden het daten en het aangaan van een beginnende relatie stressvol, en reageren dan ook vanuit hun overlevingsstrategie. Achteraf geven ze aan dat ze anders hadden willen reageren en zijn ze boos op zichzelf dat ze zich niet anders, volwassener, gedragen hebben. Soms schamen ze zich zelfs voor hun reactie.
Belangrijk is dan om met meer compassie naar jezelf te kijken. Het zijn oude reactiepatronen, die er al heel lang inzitten en een automatisme zijn geworden. Je hebt ze aangeleerd toen je jong was en dat deze manier van reageren het beste was om te overleven in die situatie. En een automatisme leer je niet zomaar af, die worden vanzelf geactiveerd onder stress.
Het helpt daarom om goed te weten wat je overlevingsstrategieën zijn en te formuleren wat je wilt doen als ze de kop opsteken. Te weten wat voor concreet ander gedrag je dan wel inzetten. Bijvoorbeeld te uiten hoe je je voelt of even een moment voor jezelf te nemen om je gedachten te ordenen.
Het vraagt veel bewustzijn en oefening om je oude patronen te doorbreken. En soms gaat het weer mis. Zo ook bij mij op die dag. Harm had achteraf gelijk: hij was een leraar geweest. Niet die van de deelnemers, wel die van mij.
* De naam Harm en enkele details zijn om privacy-redenen gewijzigd
Hoe kunnen wij je helpen?
Wil jij ook leren om je overlevingsstrategieën te herkennen en om te buigen, kijk dan eens naar onze online training “Naar een relaxte relatie, vrij van bindingsangst of verlatingsangst”.
Natuurlijk ben je ook welkom voor een gratis en vrijblijvend kennismakingsgesprek. Dan kijken we samen hoe we ook jou kunnen begeleiden naar een fijne duurzame relatie via ons coachingsprogramma.